Klocki do nauki  wymowy, czytania, pisania, ortografii i matematyki mają ułatwić nauczycielom i rodzicom organizowanie dzieciom różnorodnych zabaw, których CELEM JEST DOSKONALENIE MOWY, a potem PRZYGOTOWANIE DO NAUKI CZYTANIA I PISANIA oraz NAUKA CZYTANIA I PISANIA, NAUKA ORTOGRAFI I MATEMATYKI.

Klocki spełniają wszelkie wymogi stawiane tego typu pomocom dydaktycznym, są estetyczne i funkcjonalne. Zestaw zawiera 150 klocków  pudełku, z wygodnym zapięciem z prawej strony. Na każdym klocku są  4 WARIANTY LITERY: drukowane małe i wielkie, pisane małe i wielkie. Wielką i małą literę pisaną podano w liniaturze. Na klockach jest wyraźnie określony punkt odniesienia  w postaci szlaczka (podstawki), co umożliwia zawsze poprawną obserwację każdej litery (cyfry) poprawne jej zapamiętywanie, poprawne posługiwanie się nią.

Przedstawiony na klockach alfabet różni się nieco od stosowanego obecnie w podręcznikach szkolnych.

SĄ TU 44 LITERY (o 5 więcej), gdyż dołączono nowe wieloznaki: ni, si, zi, ci, dzi. Oprócz tego są 3 litery, z którymi zetkną się dzieci w gazetach czy podręcznikach: q, v, x.

Wszelkie wieloznaki autor nazwał literami alfabetu: sz, cz, dz, dż, dź, dla ich nazwania używamy odpowiednich głosek (sz, cz, dz, dż,dź).Trudności mamy z nazywaniem wieloznaków: ch (ce, ha), ci (ce, i), dzi (de, zet, i), ni (en, i), rz (er, zet), si (es, i), zi (zet, i), ó (o z kreską). Nazwy takie jak w nawiasach stosujemy tylko wówczas, gdy litery te chcemy wyraźnie odróżnić od liter: h, ć, dź, ń, ż, ś, ź, u. Natomiast jeśli trzymamy klocek z daną literą np. dzi, to mówimy, że to dź, a nie de, zet, i.

Autor podzielił litery na podstawowe (czarne) i niepodstawowe (czerwone).

Litera oznacza fonem (głoskę), pierwsza litera dla danego fonemu jest literą podstawową. Są fonemy dla  których oznaczenia używamy tylko jednej litery: a, b, d, j, l, ł, m, o, r, y. Często, jednak dla zaznaczenia  fonemu używamy 2, 3 , a nawet i 4 liter np.:  dla oznaczenia fonemu t używamy litery podstawowej t i niepodstawowej d: tort, sad; dla oznaczenia fonemu  ć – litera podstawowa to – ć, a niepodstawowa to – ci, c, dź: nać, ciastko, cisza, chodź .

Używanie 2, 3, 4 liter dla oznaczenia jakiejś głoski stanowi trudność ortograficzną, stwarzają problemy ortograficzne, a sytuacji takich jest wiele w polskim języku.

Litery niepodstawowe wyróżniono kolorem czerwonym. 8 liter polskiego alfabetu występuje tylko w zbiorze liter niepodstawowych: ci, dzi, h, ó, rz, si, zi. Pozostałe litery niepodstawowe są takie same jak litery podstawowe, różnią się tylko kolorem.

 

KORZYSTANIE Z KLOCKÓW

Dzieci 3 – letnie bawią się klockami „ logo” budując z nich mury , wierze i inne budowle. Zwracamy uwagę dzieci na zieloną podstawkę, który powinien być zawsze na dole, gdy klocek stoi i od strony układającego, gdy leży. Takie układanie klocków zapewni prawidłowe spostrzeganie i zapamiętywanie liter.

Stosowane są różnorodne zabawy służące rozpoznawaniu liter. Dzieci mogą budować płotek tylko z wielkich drukowanych liter, budują z takich samych liter, z klocków zawierających kółeczko, kropeczkę, laseczkę, wyszukiwanie w zbiorze liter litery demonstrowanej przez dorosłego, lub, liter takich samych. Stopień trudności zabaw powinien być dostosowany do wieku i rozwoju intelektualnego dziecka. Do zabaw zachęcamy – nigdy nie zmuszamy. Mówimy o literach, a nie o znaczkach, mówimy o literze: a, o, i, s, m... . Nie używamy nazw liter: em, es, el, jot, zet... .Do spółgłosek nie dodajemy samogłoski y, e czy i. Nazwą litery jest fonem, który ta litera oznacza.

Na każdym klocku są cztery warianty danej litery. Początkowo dzieci spostrzegają je mimowolnie i uświadamiają sobie, że każdy wariant jest znakiem dla tego samego fonemu. W III i IV grupie dążymy do tego aby wszystkie znaki litery na klocku były poprawnie kojarzone jako warianty tej samej litery. Służą temu zabawy w wyszukiwanie klocka z daną literą w sytuacji, gdy dziecko ma przed sobą litery np. małe pisane, a dorosły demonstruje inny wariant litery, a klocków odwracać nie wolno. Dzieci dokonują wyboru, podnoszą klocek i sprawdzają czy wykonały poprawnie zadanie. Takie zabawy rozpoczynamy od liter, których wszystkie 4 warianty są takie same lub bardzo podobne: o. z, c, p, u, k. Zabawy powinny zachęcić dzieci do zapamiętywania wszystkich 4 wariantów liter. Równocześnie zwracamy uwagę na różnice między literami wielkimi i małymi, pisanymi i drukowanymi. Częściej bawimy się literami pisanymi, aby dzieci dobrze ja poznały. Litery pisane trzeba umieć biegle identyfikować i trzeba  umieć je zapisywać. Trzeba poznać kierunek ich kreślenia i sposób łączenia z innymi literami w wyrazach. Klocki służą też dzieciom do nauki pisania. W momencie, gdy dziecko umie rozłożyć wyraz na fonemy (dokonać jego analizy) i przyporządkować im litery, wówczas przy pomocy klocków mogą zapisywać wyrazy i zdania. Z czasem dzieci uczą się kreślić pojedyncze litery, poznają drogę ich kreślenia, skąd się ona zaczyna, gdzie kończy, czy jest jeden początek, czy dwa ( najpierw po śladzie, a dopiero potem samodzielnie), ćwiczą łączenie liter w specjalnych zeszytach ćwiczeń, a gdy już to opanują zaczynają samodzielnie zapisywać wyrazy zdania i krótkie teksty w zeszytach.

Warto w tym miejscu wspomnieć, iż niektóre nasze litery :b, f, p oraz  proponowane połączenia międzyliterowe różnią się od tradycyjnie wprowadzanych w polskich szkołach. Dzieje się tak ponieważ twórcy metody (a za nim  nam nauczycielom)  bardzo zależy na starannym i czytelnym piśmie nie tylko w momencie wolnego kreślenia literek i pierwszych wyrazów, ale również w przyszłości, gdy dziecko będzie pisało szybko, gdy będzie koncentrowało się na treściach , a nie na samym kreśleniu.

 

ĆWICZENIA I ZABAWY Z KLOCKAMI „LOGO”

Pierwsze zabawy z klockami to zabawy konstrukcyjne. Dzieci ustawiają budowle według wzoru, bądź własnego pomysłu. Uczą się, że każdy klocek ma zieloną podstawkę (trawkę, buciki itp...) stawiają klocek na tej zielonej podstawce, ponieważ rozumieją, że nie wygodnie jest stać na głowie, a do pudełka wkładają klocki zielonym paskiem na dół (do swojego brzuszka). Nie jest wymagane od nich, by klocki wracały na swoje miejsca. Oczywiście, uczą się otwierania pudełka, przekładania półeczki z 1 warstwą klocków, a po zabawie ponownego przekładania i zamykania pudełka.

Klocek z literą o jest pierwszym klockiem, który „pokłoni się” dzieciom.

Teraz możemy przejść od zabaw konstrukcyjnych do wyszukiwania klocków zawierających takie same litery, a także do wielu innych ćwiczeń mających na celu oswojenie dzieci z tą wielką ilością liter.

Zagroda dla naszych zwierzÄ…t

Wybieramy kilka klocków, które będą zwierzętami oraz dwa klocki z literą sz, które będą drzewami rosnącymi przy plocie.

Klocki z literami m –  to nasze krowy, muczą mmmmmm;

Klocki z literą r – to psy ( w zagrodzie będą 2 psy) będą one głośno warczały rrrrrr r;

Klocki z literami s – to gęsi syczą groźnie sssssss.

Zwierzęta budzą się rano po kolei zaczynając np. od 1 psa (rrr), potem 2 pies (rrr), krowy: 1, 2, 3  (mmm) gęsi: 1, 2, (sss) podbiegają do drzewa przy płocie drzewo szumi (szszszsz). dzieci wyjmują klocki z pudełka, naśladują nimi ruchy zwierząt np. psy skaczą, gęsi biegają, krowy chodzą wolno i ciężko...  oraz podkładając głosy. Zabawa może mieć dowolną fabułę i można prowadzić ją wielokrotnie. Za każdym razem można wzbogacać wiedzę dzieci o wsi, o zwierzętach, o pracy na wsi, można pozwolić im wymyślać własne historyjki.

Zupa literowa

Proponujemy dzieciom wspólne gotowanie zupy literowej. Po rozmowie: jak gotuje się zupę – przystępujemy do gotowania. Gotować będziemy zupę dla wszystkich dzieci, potrzebny więc będzie duży garnek 1 dla wszystkich. Kucharz (nauczycielka , mama, kolega) głośno czyta przepis na zupę literową „Do ugotowania zupy potrzebna jest woda, proszę p pierwszą literę z wyrazu woda (dzieci wyszukują w swych pudełkach z klockami odpowiedniej litery), proszę o drugą literę z tego wyrazu, trzecią, czwartą. Zupa będzie lekko posolona proszę o pierwszą literę z wyrazu sól, proszę o drugą literę z tego wyrazu , trzecią.” Do ugotowania zupy potrzebne są warzywa, mogą to być pierwsze litery z nazw warzyw i używanych do zupy przypraw.

W przepisie mogą znajdować się te litery na które pragniemy w danym dni zwrócić szczególną uwagę dzieci. Gdy zupa jest gotowa kucharz nalewa ją dzieciom do talerzy. Dzieci pomagają mu szukając w garnku odpowiednich liter (wrzuconych wcześniej do garnka).

Klocki na ślizgawce

Celem zabawy jest przyswojenie dziecku podstawowej techniki czytania zwanej „ślizganiem się”, uświadomienia trwałości , bądź nietrwałości poszczególnych fonemów . Opowiadamy dzieciom o literkach np.: a, e, m, s, u, w, które wybrały się na lodowisko (jeśli  nie bawimy się zimą  litery mogą ślizgać się na rolkach). Dzieci wybierają kolejne litery ślizgają się nimi tak długo dopóki  wybrzmiewają fonem.

Następnym razem do liter oznaczających trwałe fonemy dodajemy nietrwałe d, g, b, k i inne. Dzieci muszą zauważyć, a także zapamiętać, że nie wszystkie litery mogą same „ślizgać się” czyli dadzą się wydłużyć . Zabawy takie lub podobne prowadzi się do chwili zbadania wszystkich liter oraz zapamiętania, które są trwałe ( można wydłużać).

Jazda parami

W poprzedniej zabawie dzieci miały za zadanie sprawdzić , które litery mogą samodzielnie „ślizgać się”. Obecnie łączą w pary litery, które same nie mogą „się ślizgać” (oznaczające fonemy nietrwałe)  z tymi, które mogą i w związku z tym pociągną je. Do tej zabawy oprócz klocków „Logo” przydatna będzie pudełko po czekoladkach. Na pudełku – lodowisku będą bawić się klocki ćwicząc jazdę parami. Na lodowisku znajdują się samogłoski – dziewczynki: a, e, i, u, y , natomiast z boku klocki z literami oznaczającymi fonemy nietrwałe – chłopcy: k, d, b, g, t. „Chłopcy” proszą do wspólnej jazdy wybraną „dziewczynkę” czyli dobierają dowolną samogłoskę i „ślizgają się” razem.  Dziecko przesuwa parę klocków wybrzmiewając utworzoną sylabę: ku, de, bi, ga, ty. Trzeba jednak zwrócić uwagę aby litery stały w odpowiednim szyku tzn. z lewej strony „chłopiec” z prawej „dziewczynka”, w przeciwnym razie utworzą się  logotomy uk, ed, ib, ag, yt, które nadal nie będą mogły ślizgać się.

opracowała Wioletta Krzywda